Marzec to miesiąc w którym społeczność naszej szkoły obchodzi uroczystość Dnia Patronów. Uczniowie klas, którym przypada w udziale przygotowanie akademii z tej okazji wciąż szukają nowych pomysłów i nowych nie wykorzystanych wcześniej wiadomości o Hipolicie i Kazimierzu Gnoińskich.
Trzeci rok funkcjonowania liceum pedagogicznego w Siennicy minął raczej bez specjalnych wstrząsów. Jednak oddziałów w szkole przybywało więc i nauczycieli również. Klasa IV musiała już myśleć o zbliżającej się w kolejnym roku szkolnym maturze. W maju 1958 r. nawiedził Siennicę straszny, pamiętany do dziś, huragan. Podjęto też decyzję o budowie basenu.
W 1969 przestało istnieć w Siennicy Liceum Pedagogiczne. Mamy więc w tym oku okrągłą rocznicę 50.lecia tamtego, smutnego dla wielu, wydarzenia. Smutnego, bo przerwana zastała wieloletnia tradycja kształcenia pedagogicznego w Siennicy, z której słynęła nasza miejscowość. Szkoła średnia, jak wiemy, istniała nadal, ukierunkowana na kształcenie młodzieży do pracy w zawodach związanych, najogólniej mówiąc, z rolnictwem.
Liceum Pedagogiczne powróciło do Siennicy w 1955 r. po pięcioletniej przerwie Funkcjonowało do 1969 r. kiedy to ostatni maturzyści zmagali się ze swoim egzaminem dojrzałości. Stanisław Gnoiński jest autorem Kroniki LP z tego okresu, pisanej co prawda, z punktu widzenia nauczyciela, ale skrupulatnie odnotowującej najważniejsze wydarzenia w życiu szkoły. Postanowiłem opublikować, (w odcinkach rzecz jasna), obszerne fragmenty tej pracy z nadzieją, że może któryś z absolwentów naszej szkoły z tamtych lat zechce poszperać w swojej pamięci i rozwinąć zasygnalizowane tylko w Kronice tematy.
Siennica zmienia się na naszych oczach. Siennica rośnie, Siennica pięknieje, jak mi się wydaje. Rocznica stulecia odzyskania Niepodległości przez nasz kraj rodzi myśl, by zobaczyć jak Siennica wyglądała na początku swojego stulecia i jak się zmieniała w kolejnych latach.
Ruch absolwencki siennickich szkół liczy już ponad 60 lat. Powstałe w 1956 r. Koło Sienniczan swoją działalność oparło o statut zatwierdzony rok później przez III Zjazd Sienniczan. Zostało ono w 1999 r. przekształcone w Stowarzyszenie Absolwentów i Wychowanków Szkół Siennickich z siedzibą w Zespole Szkół w Siennicy. Jednym z naczelnych celów organizacji absolwentów naszej szkoły było zawsze kultywowanie pamięci o dorobku szkoły. Temu służyły przygotowywane wydawnictwa, które wychodziły najczęściej z okazji kolejnych zjazdów koleżeńskich.
Jest już tradycją, ze podczas naszych zjazdów absolwentów i wychowanków szkół siennickich robimy wiele zdjęć. Jednak najlepszym, mającym charakter dokumentu jest to wykonywane na schodach przed wejściem do budynku szkolnego. To rzeczywiście świetne miejsce do tego typu zbiorowych fotografii. Dzisiaj prezentuję kolekcję tych zdjęć zjazdowych z naszego muzealnego archiwum, a przy okazji wyjaśniam zawiłości związane z podawaną w źródłach liczbą i kolejnością zjazdów i przypominam ważne moim zdaniem wydarzenia okołozjazdowe.
Jak wyglądała Siennica w dawnych czasach? To pytanie nurtuje niejednego sienniczanina. Fotografii zachowało się tak niewiele. Opisów we wspomnieniach równie mało. Czasem udaje mi się na takie źródełka wiedzy o Siennicy natknąć przeglądając nasze muzealne archiwa. Postanowiłem się nimi od czasu do czasu podzielić.
W Siennicy, oprócz naszego szkolnego muzeum, w którym staramy się pielęgnować pamięć o minionym czasie, znajduje się jeszcze jedno miejsce o podobnym charakterze. Jest to Izba Tradycji Ochotniczej Straży Pożarnej. Jej twórca i kustosz tego mini muzeum pan Leszek Dąbrowski z wielkim entuzjazmem i dumą z osiągnięć opowiada o historii pożarnictwa w Siennicy, o ludziach oddanych tej niezwykle ważnej i społecznie pożytecznej pasji niesienia pomocy innym, o sprzęcie strażackim używanym kiedyś i teraz. Warto to miejsce odwiedzić także dlatego, że znajdują się tam unikatowe przedmioty, fotografie i dokumenty, które ukazują ten wycinek działalności sienniczan na przestrzeni już ponad 100 lat.
Mówiąc o Siennicy często dawniej używano określenia osada. Takiej nazwy jednostki administracyjnej używali Rosjanie w Królestwie Polskim po reorganizacji administracji państwa po powstaniu styczniowym, kiedy to odebrano prawa miejskie ponad trzystu miejscowościom, w tym także Siennicy. Stała się więc Siennica dużą wsią, ale jednak mającą jakieś cechy czy pozostałości typowo miejskie. Oczywiście, wyróżniało ją na Mazowszu też to, że działała tu, w budynkach poklasztornych, szkoła dla nauczycieli. Dzisiaj według ustawy o nazwach miejscowości osada to niewielka część wsi, wyróżniającą się charakterem zabudowy lub wykonywanym rodzajem pracy przez jej mieszkańców.
W naszym muzeum posiadamy m.in. spory zbiór dawnych pieniędzy używanych na ziemiach polskich. Są to banknoty i monety będące w swoim czasie środkami płatniczymi, którymi opłacano zakupione towary lub usługi. Pieniądz i jego wartość zawsze były ściśle powiązane ze stanem gospodarki kraju, a ponieważ bywało z tym różnie, więc następowała potrzeba emitowania pieniędzy o różnym nominale.
Z cyklu przedstawiającego sylwetki wybitnych i zasłużonych osób związanych z siennicką uczelnią dziś prof. Józef Swatoń. Sienniczaninem został podejmując pracę nauczyciela muzyki w Seminarium Nauczycielskim Męskim. Pracował w Siennicy w latach 1925 - 1936. Zapamiętano go jako świetnego nauczyciela, kompozytora, kolekcjonera folkloru muzyki wiejskiej i może przede wszystkim, jako niezmordowanego animatora muzycznych działań kulturalnych w szkole i okolicy.
Absolwenci naszych szkół pedagogicznych najczęściej znajdowali zatrudnienie w szkołach powszechnych i, po II wojnie światowej, podstawowych. Jednak wielu z nich, po uzupełnieniu wykształcenia na poziomie wyższym, uczyło i wychowywało młodzież, także w szkołach średnich i wyższych. W drodze awansu zawodowego zajmowali oni często kierownicze stanowiska w szkołach, a nierzadko trafiali do jednostek nadzoru pedagogicznego.
Ostatnie miesiące 1918 r. odcisnęły swoje piętno na całym dalszym życiu siennickich seminarzystów. W pamięci na zawsze zostało ich zaangażowanie w tajną pracę Polskiej Organizacji Wojskowej, dzień rozbrajania żołnierzy niemieckich i udział w organizujących się oddziałach polskiego wojska. W pamiętnikach kilku absolwentów Seminarium Nauczycielskiego w Siennicy znajdujemy opis wydarzeń związanych z odzyskiwaniem suwerenności przez Ojczyznę po 123 latach niewoli. Warto je przytoczyć, nawet w krótkich fragmentach.
Kazimierz Gnoiński w 1928 r. opublikował artykuł zamieszczony w „Jednodniówce powiatu mińsko-mazowieckiego z okazji dziesięciolecia niepodległości państwa polskiego. 11.XI.1918 – 11.XI.1928”, wydanej przez Drukarnię Polską M. Gołaszewskiego w Mińsku Mazowieckim. Jest to niezwykle cenny dla nas materiał, gdyż dyr. Gnoiński w ogóle niewiele publikował, a ponadto ten tekst dotyczy wspomnień z pierwszych lat istnienia seminarium, więc okresu odradzania się polskiej państwowości. Dziś, w roku Jubileuszu 100.lecia odzyskania Niepodległości na pewno warto ten tekst poznać.
W grudniu tego roku minęła 150. Rocznica urodzin Józefa Piłsudskiego. Postanowiłem poszukać informacji o uczuciach naszych uczniów, z okresu kiedy Piłsudski kierował naszą nawą państwową, do tego wybitnego polityka. Wiadomo, że zachowane numery „Jutrzenki”, gazetki redagowanej przez uczniów naszego seminarium nauczycielskiego istniejącego w Siennicy w okresie dwudziestolecia międzywojennego, są dziś nieprzebranym źródłem informacji o wydarzeniach w szkolnym życiu tamtego okresu, a także o zainteresowaniach i pasjach seminarzystów, a nawet o ich postawach światopoglądowych.
Na siennickim cmentarzu znajduje się okazały, wyróżniający się wśród innych, pomnik z piaskowca na grobie prof. Seminarium Nauczycielskiego w Siennicy Waleriana Jawdyńskiego. Ciekawy jest on dla nas także dlatego, że widnieje na nim napis „wdzięczni uczniowie”. Domyślamy się, że ufundowali ten pomnik nagrobny uczniowie i absolwenci siennickiego seminarium nauczycielskiego.
100 lat to okres, którego już najstarsi Sienniczanie nie pamiętają. Kto może powiedzieć o szkołach siennickich w początkach minionego wieku? Skąd czerpać wiedzę na temat, jak była zorganizowana nauka dzieci w latach, jeszcze przed I wojną światową? Mamy na szczęście w naszym muzeum relacje świadków tamtych czasów. Wdzięczni im jesteśmy, za to że zechcieli przyszłym pokoleniom tę wiedzę, na interesujący nas temat, przekazać.
Siennica w 1939 r. była niewielką osadą, którą zamieszkiwało ok. 1500 osób, w tym ok. 600 narodowości żydowskiej. Szczyciła się jednak wielowiekową historią, a nawet tym, że w latach 1526 – 1869 posiadała prawa miejskie. Powodem dumy mieszkańców była szkoła, kiedyś Seminarium Nauczycielskie, a od 1936 r. Gimnazjum Męskie, której siedzibą był okazały gmach otoczony czerwonym murem. Charakterystycznymi punktami krajobrazu były także dwie wieże kościelne: siedemnastowiecznej fary i barokowego kościoła połączonego z zabudowaniami poklasztornymi OO. Reformatów. W Siennicy znajdował się jeszcze Urząd Gminy, Urząd Poczty, posterunek Policji Państwowej, Szkoła Powszechna, kilka sklepów, gospoda….
Na cmentarzu w Siennicy znajduje się miejsce pochówku rodziny Braulińskich. Płyta nagrobna informuje nas, że pochowano w tym miejscu min. prof. muzyki i śpiewu w naszym Seminarium Nauczycielskim w latach 1981-1925 - Ignacego Braulińskiego. Prof. Brauliński wspominany jest bardzo dobrze przez wychowanków jako wielki przyjaciel i opiekun młodzieży, szczególnie w czasach zaborów. Był prawdziwym patriotą i wychowawcą, a ponadto był jednym z organizatorów Królewsko-Polskiego Seminarium Nauczycielskiego w 1915 r.
W 1950 r., w miejsce zlikwidowanego Liceum Pedagogicznego w Siennicy, wojewódzkie władze oświatowe zorganizowały Państwowy Dom Dziecka.
Polskie seminarium nauczycielskie działające w Siennicy w okresie międzywojennym wychowało i wykształciło wielu absolwentów o nietuzinkowych osobowościach. Większość z nich pracowało następnie w szkołach powszechnych walcząc z analfabetyzmem, niosąc na wieś postęp szeroko rozumiany, dążąc do objęcia systemem edukacji jak największą liczbę dzieci. Działali także w organizacjach zawodowych nauczycieli, w partiach politycznych, organizowali życie społeczne. Do najwybitniejszych absolwentów naszej szkoły należy Ludwik Strynkiewicz.
Jak się okazuje wydarzenia 1905 r. w Siennicy, wystąpienia społeczeństwa przeciwko rusyfikacji, żądania języka polskiego jako języka wykładowego w szkołach, zachowały się nie tylko w pamięci i we wspomnieniach ich świadków, ale także były opisywane w prasie. W Jutrzence, pisemku naszych seminarzystów (nr 3-4 (92) z 1932 r.) przytoczony jest artykuł, który ukazał się w Kurjerze Warszawskim z dn. 17 lipca 1916 roku opisujący właśnie siennickie wydarzenia.
Myśl zorganizowania ruchu absolwentów siennickiej szkoły ma długą historię. Pomysł taki pojawił się już przed wojną. Konkretnych kształtów nabrał podczas spotkania wychowanków na pogrzebie Hipolity Gnoińskiej dnia 17 listopada 1956 r. w Siennicy. Już miesiąc później, na zebraniu w Warszawie spotkało się 22 wychowanków Państwowego Seminarium Nauczycielskiego w Siennicy. Po krótkiej dyskusji, w której podkreślano potrzebę założenia Koła, dokonano wyboru prezydium zarządu i podjęto kilka ważnych dla dalszych wypadków decyzji.
Nie jest powszechnie znaną wiedzą to, że dowództwo polskiego lotnictwa w przededniu II wojny światowej przygotowało w Siennicy polowe lotnisko, i że we wrześniu 1939 r. ono funkcjonowało. Warto chyba jednak znać ten epizod wojenny bezpośrednio związany z naszą miejscowością.
Od pewnego czasu zainteresowani problemem kształcenia nauczycieli w Polsce mogą śledzić działania władz dotyczących reaktywowania szkół ćwiczeń. Dla nas temat ten jest interesujący także ze względu na wieloletnią tradycję funkcjonowania takiej szkoły przy uczelniach pedagogicznych w Siennicy - seminarium nauczycielskim i liceum pedagogicznym.
Fundacja Moje Wojenne Dzieciństwo wydała kilkadziesiąt wspomnień Polaków, którzy w momencie wybuchu II wojny światowej byli dziećmi i dorastali w tym trudnym czasie. Świat oglądany oczami tych, którym odebrano dzieciństwo, a stres w jakim żyli odcisnął się piętnem na dalszym życiu wart jest przez dzisiejszego czytelnika zauważenia i odczytania także jako przestrogi przed konfliktami zbrojnymi, w których najbardziej cierpią dzieci. Wiele z opublikowanych wspomnień jest dostępnych na stronie internetowej Fundacji. Wśród wspomnień opublikowanych w tomiku wydanym w 2002 r. znalazło się jedno dla nas szczególnie cenne, gdyż mówiące o Siennicy. Opisał swoje przeżycia Mieczysław Szostak, który we wrześniu 1939 r. miał zostać uczniem naszego gimnazjum. Fragmenty jego pracy przedstawiam poniżej, a całość jest do przeczytania także na stronie internetowej pod adresem: www.mojewojennedziecinstwo.pl/pdf/09_szostak_mialem.pdf
Czyn niepodległościowy Polaków to okres lat 1914 – 1920. Pierwsza wojna światowa stworzyła nareszcie, po ponad 100 latach warunki, dzięki którym realna stała się wizja utworzenia jakiejś polskiej państwowości.
1 listopada, dzień zwany Świętem Zmarłych, a właściwie Święto Wszystkich Świętych skłania nas do wspomnień o naszych zmarłych. Naszych, czyli z nami spokrewnionych, naszych, bo żyjących i pracujących kiedyś tu gdzie my teraz żyjemy i pracujemy, ale też naszych, bo oddali życie byśmy mogli żyć w wolnej Ojczyźnie. Pamiętamy o nich i gdy nadchodzi ten czas ciszy i zadumy odwiedzamy cmentarze, składamy wiązanki kwiatów, zapalamy znicze i modlimy się przy mogiłach.
Na 14 października zaplanowano w Zespole Szkól im. Hipolity i Kazimierza Gnoińskich uroczystości związane z pięknym jubileuszem 150. lecia szkoły. To drugi akord obchodów po czerwcowym Zjeździe Absolwentów. Szkoła tego dnia przybrała odświętny wygląd i od rana wyglądano zaproszonych gości oraz pozostałych uczestników zaplanowanej na godz. 11 akademii.
Każda szkoła w swojej działalności podejmuje kroki mające na celu integrację społeczności szkolnej, stworzenie klimatu specyficznego i charakterystycznego dla danej placówki. Widać to najwyraźniej w czasie organizacji obchodów świąt narodowych i uroczystości szkolnych, podczas których wykorzystuje się elementy ceremoniału szkolnego.
Jakim człowiekiem był Kazimierz Gnoiński - patron naszej szkoły? To częste pytanie, które zadają mi odwiedzający nasze szkolne muzeum. Kilka opublikowanych na tej stronie tekstów rzuca światło na sylwetkę dyrektora Kazimierza Gnoińskiego i odpowiada na to pytanie, ale niezwykle cenne jest każde nowe, nieznane dotychczas wspomnienie, które trafia do naszych zbiorów. Ostatnio otrzymałem takie wspomnienie od pana Józefa Kańskiego, za które serdecznie dziękuję Autorowi i które w całości zamieszczam poniżej. (T.G.)
Wielu Sienniczan swoją życiową postawą, dokonaniami i zdobytym autorytetem zasłużyło na dozgonną wdzięczność i pamięć u potomnych. W środowiskach, w których żyli i pracowali doceniano ich osiągnięcia za życia, ale także pozostawiano bardziej trwałe ślady ich działalności we wdzięcznej pamięci. Znajdujemy więc obecnie w wielu miejscowościach szkoły, ulice i place, którym patronują Sienniczanie, ich nazwiska widnieją też na listach zasłużonych, pamiątkowe tablice wmurowano na wielu budynkach szkolnych oraz na cmentarzach.
"Hej koledzy, czas przemija..." - te słowa, wyjęte z naszego szkolnego hymnu, były mottem przyświecającym spotkaniu absolwentów, wychowanków i profesorów, ale również sympatyków szkoły, która obchodzi w tym roku jubileusz 150. lecia swojego istnienia. Za nami już XVII Zjazd absolwencki.
Prof. Antoni Królikowski był absolwentem rosyjskiego Seminarium Nauczycielskiego w Siennicy z 1898 r., następnie profesorem dydaktyki w siennickim seminarium i kierownikiem Szkoły Ćwiczeń w latach 1915-20. Był jednym z założycieli i pierwszym prezesem (wybrany w 1916 r.) Oddziału powiatowego Związku Polskiego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych w Mińsku Mazowieckim w okresie, gdy Związek żądał nieodpłatnej szkoły powszechnej dla wszystkich dzieci, pełnej siedmioklasowej we wsi i w mieście.
W roku jubileuszowym warto sobie uzmysłowić, że codziennie przechodzimy obok miejsc upamiętniających przeszłość, ocieramy się o pamiątki historyczne, nawet o tym nie myśląc. Szkoła ma już 150. letnią tradycję, więc może to nic dziwnego. Miejscem, gdzie tych pamiątek zgromadzono najwięcej jest nasze szkolne muzeum. Mamy w posiadaniu bardzo stare przedmioty: książki których lata wydania sięgają nawet początku wieku XIX-ego, narzędzia, którymi posługiwały się nasze prababcie, zbiór fotografii.
Jednak, przechadzając się po szkolnym terenie także natrafimy na miejsca, gdzie obcować będziemy z HISTORIĄ.
Książka "W służbie wsi i kraju" wydana przez LSW w Warszawie w 1966 r. została przygotowana przez członków Koła Sienniczn na stulecie istnienia szkół siennickich. Jest to pozycja, do dziś najważniejsza, opisująca dzieje miejscowości i szkoły. Wydrukowano 3283 egzemplarze książki, która obecnie jest rzeczywiście trudno dostępna. Można ją jedynie wypożyczyć w bibliotece albo od absolwentów naszej szkoły, którzy w latach siedemdziesiątych otrzymywali ją wraz ze świadectwem maturalnym.
Zamieszczone w książce wspomnienia dotyczą m.in. Patronów naszej szkoły. Ponieważ, szczególnie w okresie poprzedzającym Dzień Patrona, wszelkie informacje o K. i H. Gnoińskich są bardzo poszukiwane, postanowiłem na naszej stronie internetowej opublikować stosowne fragmenty książki.
4 marca, w dniu imienin Kazimierza, w Zespole Szkół w Siennicy obchodzony jest rokrocznie Dzień Patronów Szkoły. Młodzież przygotowuje inscenizacje, prześcigając się w pomysłach, by występ był ciekawy, przybliżał sylwetki Patronów, a jednocześnie różnił się od poprzednich.
Niewielu juz żyje ludzi pamiętających Kazimierza i Hipolitę Gnoińskich. Ci zapamiętali dwoje starszych, pochylonych wiekiem ludzi, spacerujących drogami wokół Siennicy. To ulubiony relaks wielu ludzi i dziś, gdyż okolice Siennicy w dalszym ciągu zachwycają swoją urodą.
Życząc sobie wszystkiego najlepszego w tym Nowym 2016 r. warto zauważyć, że z pewnością w życiu naszej szkoły będzie to rok niezwykły. Przyjdzie nam bowiem obchodzić kilka ważnych rocznic. Lata z szóstką na końcu, bądź z jedynką przypominają o tych okrągłych -leciach. Przyjrzyjmy się więc im pod tym kątem.
"Jaki siew, taki plon", to hasło towarzyszy naszej szkole od lat. Znajdujemy go na naszym sztandarze, a właśnie w tych dniach mija 99 lat od wręczenia pierwszego sztandaru. 19 grudnia 1916 r. odbyła się ta uroczystość. Sztandar ufundował jeden z założycieli polskiego seminarium nauczycielskiego dla chłopców w Siennicy i żeńskiego seminarium w Mińsku Mazowieckim - ziemianin Stanisław Dłużewski.
